Khi doanh nghiệp thay đổi công nghệ và công cụ thì toàn bộ nhân lực, quy trình và cơ cấu cũng phải thay đổi theo để đảm bảo sự phù hợp. Trong đó có việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực cũng phải số hóa để phù hợp với doanh nghiệp và thời đại.
Công nghệ đang thay đổi và phát triển với những bước tiến nhảy vọt, tuy nhiên sự thay đổi thực sự không chỉ nằm ở phần công nghệ, mà còn tập trung chủ yếu đến từ sự thay đổi của con người. Lực lượng lao động của tương lai sẽ đa dạng hơn bao giờ hết. 75% nhân viên đó sẽ là thế hệ millennials, những người đa dạng về sắc tộc hơn bất kỳ nhóm nào mà chúng ta từng thấy trong lực lượng lao động.
1. Nguồn lực số là gì và tại sao lại là nhu cầu cấp thiết trên thế giới?
Chuyển đổi số đang diễn ra với tốc độ nhanh chưa từng có, mang lại cơ hội mới thúc đẩy các doanh nghiệp phát triển vượt bậc. Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp đã nhận thấy tác động tích cực từ chuyển đổi số, đặc biệt là nguồn nhân lực số. Nhiều công việc sẽ được tự động hóa với các robot tiên tiến và trí tuệ nhân tạo sẽ thúc đẩy những thay đổi lớn nhằm nâng cao năng suất của nhân viên và hiệu quả kinh doanh.
Công việc và quy trình làm việc sẽ được thiết lập lại, nhân viên sẽ được giải phóng để tập trung vào các nhiệm vụ mang lại giá trị lớn hơn cho doanh nghiệp. Trong khi đó, dữ liệu và phân tích về nguồn lực lao động sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định kinh doanh nhanh chóng, có đầy đủ thông tin, dựa trên những minh chứng về dịch vụ, năng suất và hiệu quả.
Trong cơ cấu kinh tế, nguồn nhân lực có quan hệ vô cùng chặt chẽ với tư liệu sản xuất. Kinh tế ngày càng phát triển thì yêu cầu về chất lượng, trình độ của nguồn nhân lực ngày càng cao. Hơn nữa con người không chỉ đơn thuần là yếu tố của quá trình sản xuất, kinh doanh, mà là một nguồn tài sản quý báu của tổ chức, doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp đang dần chuyển đổi từ việc tiết kiệm chi phí lao động sang đầu tư nhân lực số để có lợi thế cạnh tranh hơn, lợi nhuận cao hơn và hiệu quả hơn. Cách mạng công nghệ 4.0 là cơ sở, điều kiện cơ bản để nền kinh tế chuyển đổi mạnh mẽ từ mô hình tăng trưởng theo chiều rộng dựa vào tài nguyên, lao động chi phí thấp sang mô hình tăng trưởng theo chiều sâu, dựa trên nền kinh tế tri thức, kinh tế số và lao động có trình độ công nghệ cao. Các doanh nghiệp để chuyển đổi số thành công, nhất thiết phải có nguồn nhân lực số đồng thời chủ động chuyển dịch đào tạo truyền thống sang số hóa đào tạo nguồn nhân lực.
Nguồn nhân lực số là nguồn nhân lực trong nền kinh tế số, là lực lượng chủ yếu để triển khai và hiện thực hóa nền kinh tế số, quyết định sự tồn tại của nền kinh tế số, có năng lực làm chủ các thiết bị công nghệ số, vận hành nó trong quá trình sản xuất, kinh doanh và các hoạt động khác của nền kinh tế.
Tại Việt Nam, chính phủ đã đưa ra các nghị định và chủ trương về Chuyển đổi số của Việt Nam với mục tiêu kinh tế số có thể chiếm 20% tỉ trọng GDP quốc gia vào năm 2025, phấn đấu 30% vào năm 2030.
Một trong các mục tiêu lớn đến năm 2025 là 100% doanh nghiệp được nâng cao nhận thức về chuyển đổi số. Có thể nói, đây là giai đoạn khẩn trương để đào tạo và phát triển nguồn lực số liên tục đáp ứng cho toàn bộ các doanh nghiệp và các cơ quan bộ ban ngành, giúp chuẩn bị cho sự phát triển vượt bậc trong tương lai của Việt Nam.
=>> Xem thêm: 15 Xu hướng chuyển đổi số tại Việt Nam
=>> Xem thêm: Lợi ích của phần mềm quản trị nhân sự trong chuyển đổi số doanh nghiệp
2. Thực trạng nguồn nhân lực số tại các doanh nghiệp Việt Nam
Tính đến ngày 31-7-2022, Việt Nam có quy mô dân số hơn 99 triệu người, đứng thứ 15 thế giới, thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á. Lực lượng lao động trong độ tuổi lao động năm 2021 ước tính là 50,5 triệu người. Lao động đã qua đào tạo từ trình độ sơ cấp trở lên năm 2021 ước tính là 13,1 triệu người, chiếm 26,1%, tăng 0,8 điểm phần trăm so với năm trước(1). Đây là một trong những điều thuận lợi cho Việt Nam khi có nguồn lực lao động dồi dào. Tuy nhiên, thách thức lớn của các quốc gia đang phát triển trong đó có Việt Nam đó là việc thiếu hụt nguồn nhân lực số có tay nghề cao. Theo số liệu trong Báo cáo về mức độ sẵn sàng cho nền sản xuất trong tương lai 2018 của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), Việt Nam xếp hạng thuộc nhóm cuối trong bảng thứ hạng về lao động có chuyên môn cao, thứ 81/100, xếp hạng sau Thái Lan và Philippines trong nhóm các nước ASEAN (2). Thực trạng quản trị nguồn lực tại Việt Nam:
Về hoạch định nguồn nhân lực: có rất ít các doanh nghiệp lên kế hoạch nhân lực trong thời gian dài. Các doanh nghiệp chỉ xem xét nguồn lực hiện có của doanh nghiệp, nếu thừa thì cắt giảm và thiếu thì tuyển dụng. Theo góc độ của chuyên gia, các doanh nghiệp cần có một kế hoạch nhân sự lâu dài nhìn nhận góc độ vi mô trong doanh nghiệp và góc độ vĩ mô về nguồn lực địa phương, vùng và cả nước gắn liền với bối cảnh hiện tại và trong tương lai.
Về phân tích công việc: Các doanh nghiệp ở Việt Nam đều thực hiện việc xây dựng vị trí việc làm, phân tích công việc. Mỗi doanh nghiệp đều có những mẫu soạn thảo mô tả công việc riêng, gồm những nội dung chính như: Tên công việc; tên bộ phận chuyên trách công việc; tên người giám sát; phần mô tả tóm tắt về công việc; các tiêu chuẩn hoàn thành công việc… Tuy nhiên, việc phân tích công việc hiện nay của các doanh nghiệp chủ yếu là do trưởng các đơn vị thực hiện. Trong thời đại công nghệ số hiện nay, bộ phận quản trị nguồn nhân lực có thể ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) thực hiện phân tích công việc, vừa bảo đảm khách quan, vừa tối ưu hóa hiệu quả làm việc.
Về tuyển dụng nhân sự: Công tác quản trị nguồn nhân lực số hiện nay mới chỉ dừng lại ở góc độ người cần việc và nhà tuyển dụng đăng ký trên các trang mạng của doanh nghiệp hoặc trang tìm kiếm việc làm. Vì thế, việc tuyển dụng lao động đôi khi không bảo đảm việc lấy đúng lao động đáp ứng nhu cầu của nhà tuyển dụng. Hơn nữa, do quá trình tuyển dụng nhân sự của nhiều doanh nghiệp không gắn với đánh giá, rút kinh nghiệm, lại thường do một bộ phận, nhóm thực hiện nên nhiều trường hợp lựa chọn chưa thực sự đáp ứng yêu cầu. Do đó, việc tuyển dụng cần kết hợp với hộp thông số kỹ thuật để lọc hồ sơ vừa tinh giản khâu tuyển dụng, vừa dễ lựa chọn được nhân lực đáp ứng yêu cầu của nhà tuyển dụng.
Về đánh giá hiệu quả công việc: Hầu hết các doanh nghiệp sử dụng phương pháp đánh giá bằng thang điểm, tuy nhiên, các tiêu chí đánh giá thường do chủ quan mà không dựa trên bản mô tả công việc. Hiện nay, rất ít doanh nghiệp áp dụng việc người lao động đánh giá cấp trên. Điều này sẽ làm giảm tính khách quan trong công tác đánh giá, khiến nhiều nhà quản lý không chịu học hỏi, đổi mới bản thân. Để phát triển nguồn nhân lực số, cần phải quản lý dữ liệu thông tin nhân sự để doanh nghiệp biết được nguyên nhân và các trường hợp chuyển việc, nghỉ việc, qua đó, giải quyết tận gốc vấn đề, nâng cao thái độ công việc và chất lượng làm việc của nhân viên.
Về đào tạo, bồi dưỡng: Hiện nay, việc đào tạo, nâng cao kỹ năng, tay nghề cho người lao động để theo kịp với sự phát triển khoa học – công nghệ vẫn còn đơn lẻ và rời rạc tại các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp vẫn chưa có chiến lược đào tạo và phát triển nguồn nhân lực gắn liền với tầm nhìn và mục tiêu cụ thể, mà chủ yếu mới chỉ đầu tư nâng cao trình độ đối với cán bộ quản lý, chuyên gia cấp cao. Còn với công tác đào tạo chuyên viên kỹ thuật, công nhân lao động thì chủ yếu là tự đào tạo hoặc người lao động phải tự nâng cao tay nghề. Hiệu quả công tác sử dụng và quản trị nguồn nhân lực trong các doanh nghiệp Việt Nam còn khá thấp, chưa đáp ứng được sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế cũng như yêu cầu sử dụng nguồn nhân lực hiện nay.
=>> Xem thêm: Đào tạo nguồn nhân lực: Khi nào cần triển khai?
=>> Xem thêm: 5 lợi ích của việc sử dụng phần mềm quản trị nguồn nhân lực
3. Xây dựng nguồn nhân lực số như thế nào?
Nhu cầu đào tạo và tái tạo nhân lực số rất lớn trong xã hội hiện nay. Lực lượng lao động cần được chú trọng: lao động đang làm việc khối tư nhân và hành chính công, sinh viên trẻ – lực lượng lao động kế cận, học sinh các cấp làm quen với tri thức và kỹ năng số đảm bảo nhân lực tương lai có khả năng thích nghi với tương lai từ công nghệ và chuyển đối số.
Một là, doanh nghiệp cần thiết lập bộ máy nhân sự thích nghi với công nghệ cao, đặc biệt là cấp quản lý.
Hai là, chú trọng việc tuyển chọn nhân tài. Bên cạnh năng lực chuyên môn, nhân tài còn phải có tầm nhìn rộng mở và sẵn sàng hội nhập, giao tiếp đa phương thức. Cần có quy trình tuyển dụng hành động “đánh giá nhận thức hội nhập” song hành với đánh giá thử việc về chuyên môn, như tiếp xúc với người thử việc để “phỏng vấn”, theo dõi trong 2 tháng thử việc xem họ đã hiểu và cảm nhận về doanh nghiệp như thế nào, lắng nghe tâm tư của họ để bổ sung vào các giá trị của doanh nghiệp, nếu họ hiểu điều gì chưa đúng hay có điều gì thắc mắc thì đó cũng là dịp giúp họ giải tỏa tâm lý và hiểu đúng hơn. Thông qua bài kiểm tra hội nhập để bảo đảm rằng, người lao động đã hiểu rõ về doanh nghiệp, văn hóa doanh nghiệp, các giá trị cốt lõi và các chuẩn mực đạo đức kinh doanh để có được tư duy và thái độ phù hợp.
Ba là, cải tiến cách “giữ người”. Tuyển chọn, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp không tránh khỏi rủi ro. Vì thế, song song với công tác này, doanh nghiệp cần cải thiện chính sách nhân sự hợp lý để giữ chân người lao động. Do đó, ngoài duy trì các chế độ phúc lợi tốt, doanh nghiệp cần hình thành hệ thống phân quyền, ủy quyền hợp lý để các cấp quản lý tự chủ trong công việc, qua đó giúp nhà lãnh đạo có nhiều thời gian cho việc lập chiến lược mà vẫn có thể kiểm soát công tác điều hành. Về lâu dài, có thể hướng đến việc phân chia lợi nhuận và quyền sở hữu cổ phần cho người lao động để gắn kết lợi ích cá nhân với lợi ích của tổ chức.
Bốn là, phát triển đào tạo nhân sự của doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần nâng cao công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực nội bộ. Vấn đề hiện được nhiều doanh nghiệp chú trọng và xem là yếu tố nâng cao năng lực cạnh tranh. Nhiều doanh nghiệp chú trọng đầu tư đào tạo nhân lực thường xuyên thông qua hệ thống phần mềm đào tạo trực tuyến E-learning.
Năm là, tự động hóa cơ chế phát triển nguồn nhân lực số. Với lợi thế của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, các doanh nghiệp cần áp dụng những giá trị của công nghệ và ứng dụng hiệu quả. Điều này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp cần tự động hóa công tác quản trị nguồn nhân lực số. Phần mềm phát triển nguồn nhân lực số mang đến những giải pháp quản lý toàn diện cho doanh nghiệp, giúp quy trình quản lý nhân sự của doanh nghiệp trở nên dễ dàng và mang lại hiệu quả cao, tiết giảm chi phí và thời gian thực thi nhiệm vụ; đặc biệt là giúp các nhà lãnh đạo nhanh chóng có được những quyết định đúng đắn về nhân sự.
4. Chuyển đối số trong đào tạo và phát triển nhân sự: thay đổi nhỏ mang lợi ích lớn trong việc xây dựng nguồn nhân lực số
Nhân lực số là điều bất kì doanh nghiệp nào hiện nay cũng đang theo đuổi, đi kèm với đó là sự đẩy mạnh đầu tư trong việc đào tạo và phát triển nguồn nhân sự tại doanh nghiệp.Công tác chuyển đối số trong đào tạo và phát triển nhân lực được đánh giá cao, tuy nhiên nhiều doanh nghiệp chưa hiệu rõ đó là gì và hiệu quả của nó mang lại ra sao. Cùng tìm hiểu những lợi ích vượt trội chuyển đối số đào tạo và phát triển nguồn nhân lực mang lại.
4.1. Chuyển đối số trong đào tạo và phát triển nhân sự là gì?
Chuyển đổi số (Digital Transformation) là áp dụng công nghệ kỹ thuật số vào tất cả các lĩnh vực của một doanh nghiệp, dùng công nghệ để thay đổi cách thức vận hành, mô hình kinh doanh và cung cấp các giá trị mới cho khách hàng cũng như tăng tốc các hoạt động kinh doanh.
Chuyển đổi số trong đào tạo là một sự thay đổi về văn hóa của các doanh nghiệp – văn hóa học tập và phát triển. Đây không chỉ là cách cải tạo phương pháp đào tạo truyền thống mà còn tạo nên môi trường học tập, trao đổi chủ động để đáp ứng và thích nghi những thay đổi theo thời gian của thị trường.
4.2. Giải pháp đào tạo và phát triển nhân lực số VnResource LMS Pro mang lại lợi ích gì?
Chuyển đổi số đào tạo và phát triển nguồn nhân lực giúp tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp
Chi phí đầu tư ban đầu để thiết lập một chương trình đào tạo trực tuyến là một trong những thách thức khiến các công ty, doanh nghiệp e ngại. Nhưng để đầu tư dài hạn, các nhà quản trị cần có tầm nhìn xa và chiến lược hơn. Trên thực tế, lợi ích phần mềm đào tạo và phát triển nhân lực số VnResource LMS Pro giúp tiết kiệm ngân sách cho doanh nghiệp trong khoảng thời gian dài hạn bằng cách loại bỏ tất cả các chi phí đào tạo tại chỗ chẳng hạn như: chi phí đi lại, chi phí ăn ở cho nhân viên và giảng viên, chi phí thuê địa điểm, phòng học, chi phí in ấn tài liệu, … Không chỉ giảm thiểu chi phí mà hình thức số hóa bài giảng còn giúp người học tiếp cận tài liệu một cách dễ dàng và nhanh chóng hơn.
Tiết kiệm thời gian cho nhân viên
Bước vào thời đại 4.0, khi mọi thứ đều chuyển động nhanh, mỗi một nhân viên dường như có ít thời gian hơn trong việc học tập và nâng cao bản thân, chính vì vậy việc áp dụng giải pháp đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số VnResource LMS Pro là điều cần thiết tại các doanh nghiệp. Phần mềm đào tạo trực tuyến giúp người học chủ động trong việc học, linh động thời gian khi rảnh, học bất kì đầu, bất kỳ thời điểm nào miễn là có kết nối với Internet. Việc học trở nên dễ dàng hơn, giúp cho nhân viên tránh việc gò bó về mặt thời gian dẫn đến hiệu quả đào tạo không cao.
Hợp lý hóa thời gian đào tạo
Một mặt, các nhà phát triển khóa học có thể tạo ra các khóa học tiêu chuẩn một cách tốt nhất. Điều này giúp doanh nghiệp đảm bảo rằng chất lượng của khóa học là nhất quán và đồng bộ xuyên suốt. Mặt khác, người học nhận được nguồn tài liệu chất lượng cao ngay tại chỗ thay vì chờ tài liệu đào tạo được chuyển đến bộ phận của họ. Đơn giản hóa quá trình đào tạo, từ đó gia tăng hiệu hiệu quả đào tạo, hợp lý hóa thời gian và quy trình đào tạo.
Quản lý đào tạo nguồn nhân lực tốt hơn
Chuyển đổi số hệ thống đào tạo giúp doanh nghiệp quản lý nguồn nhân lực doanh nghiệp mình tốt hơn thông qua các báo cáo dashboard tức thời của phần mềm, kiểm soát số lượng học viên đang học và quá trình học của từng học viên hay tập thể, đồng thời thông qua báo cáo kiểm soát được chất lượng đào tạo từ đó giúp các nhà quản trị phân tích và hoạch định chiến lược nhân sự trong tương lai một cách dễ dàng.
Mang đến những trải nghiệm học tập mới cho nhân viên
Lợi thế được thể hiện rõ ràng ở trải nghiệm của nhân viên về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số VnResource LMS Pro so với hình thức đào tạo truyền thống, những tài liệu trong khóa học sẽ được hiển thị ở dạng tài liệu số dưới nhiều hình thức: Video, slideshow, excel, hình ảnh, gamification… Vì vậy, khi nội dung khóa học được số hóa sẽ đem lại những trải nghiệm mới thú vị dành cho nhân viên. Không thể phủ nhận rằng khi chuyển đổi sổ trong đào tạo doanh nghiệp, nhân viên có thể tự chủ nhiều hơn về thời gian học và có thể tự lên lộ trình học cho mình, mỗi người đều có thể tự học và về đích thành công.
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực
Mục đích quan trọng của việc đào tạo vẫn là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Công tác đào tạo nhân sự được chuyển đổi số mở ra cơ hội học tập giúp cung cấp cho nhân viên những kiến thức chuyên môn và kỹ năng còn thiếu theo cách tiện lợi và linh hoạt nhất. Thông qua công tác đào tạo nhân sự, nhân viên được trang bị đủ những kiến thức chuyên môn và kỹ năng cần thiết, từ đó từng bước nâng cao năng suất lao động.
=>> Xem thêm: GAMIFICATION XU HƯỚNG ĐÀO TẠO NỘI BỘ MỚI TRONG TƯƠNG LAI
=>> Xem thêm: Tại sao doanh nghiệp yêu thích đào tạo trực tuyến trong thời đại số?
5. Tổng kết
Nhìn chung vấn đề đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số là điều quan trọng và cần thiết của mỗi doanh nghiệp trong thị trường số hóa hiện nay. Việc của các doanh nghiệp là bứt tốc tham gia vào bước tiến chuyển đổi số doanh nghiệp để không bị bỏ lại sau, đào tạo nguồn nhân lực là yếu tố quan trọng và bứt thiết hàng đầu. Cùng VnResource LMS Pro đến với kỷ nguyên số đào tạo nhân sự. Nâng tầm đội ngũ nhân lực của doanh nghiệp bạn ngay hôm nay, với hệ thống đào tạo trực tuyến hàng đầu hiện nay: VnResource LMS Pro
(1) Tổng cục thống kê: “Thông cáo báo chí tình hình lao động việc làm quý IV năm 2021 và chỉ số phát triển con người Việt Nam 2016 – 2020”, https://www.gso.gov.vn/du-lieu-va-so-lieu-thong-ke/2022/01/thong-cao-bao-chi-tinh-hinh-lao-dong-viec-lam-quy-iv-nam-2021-va-chi-so-phat-trien-con-nguoi-viet-nam-2016-2020/, ngày 6-1-2022.
(4) Tổ chức lao động quốc tế: “Nền kinh tế mở thay đổi hình thức, phân phối, chất lượng việc làm Việt Nam”, https://www.ilo.org/hanoi/Informationresources/Publicinformation/comments-and-analysis/WCMS_736066/lang–vi/index.htm, ngày 11-2-2022