Mọi người muốn điều gì từ công việc của họ? Có phải họ chỉ muốn có mức lương cao hơn? Hay họ muốn sự bảo vệ, các mối quan hệ tốt với đồng nghiệp, cơ hội để phát triển và thăng tiến – hay một điều gì khác?
Đây là một câu hỏi quan trọng, bởi vì nó là gốc rễ của động lực – chiếc chìa khóa giúp nhân viên của bạn mở toang cánh cửa khai phá tiềm năng của họ để tạo ra hiệu suất làm việc vượt trội.
1/ Thuyết hai yếu tố của Herzberg
Năm 1959, F. Herzberg và các đồng nghiệp của mình, sau khi thực hiện các cuộc phỏng vấn với hơn 200 người kỹ sư và kế toán của ngành công nghiệp khác nhau và đã rút ra nhiều kết luận rất bổ ích. Ông đặt các câu hỏi về các loại nhân tố đã ảnh hưởng đến người lao động như: khi nào thì có tác dụng động viên họ làm việc và khi nào thì có tác dụng ngược lại. Bằng kinh nghiệm chuyên môn, ông chia các nhu cầu của con người theo 2 loại độc lập và có ảnh hưởng”tới hành vi con người theo những cách khác nhau: khi con người cảnh thấy không thoả mãn với công việc của mình thì họ rất lo láng về môi trường họ đang làm việc, còn khi họ cảm thấy hài lòng về công việc thì họ tất quan tâm đến chính công việc. Ông đã phân thành 2 nhóm nhân tố: duy trì và động viên.
Nội dung của các nhân tố đó được mô tả theo bảng sau:
Thuyết 2 nhân tố của Herzberg cũng có những ẩn ý quan trọng đối với nhà quản lý như sau:
+ Những nhân tố làm thoả mãn người lao động là khác với các nhân tố tạo ra sự thoả mãn.
Vì vậy, bạn không thể mong đợi sự thoả mãn người lao động bằng cách đơn giản là xoá bỏ các nguyên nhân gây ra sự bất mãn
+ Việc quản lý nhân viên có hiệu quả đòi hỏi phải giải quyết thoả đáng đồng thời cả 2 nhóm nhân tố duy trì và động viên, chứ không nên chỉ chú trọng vào một nhóm nào.
2/ Phát hiện của Herzberg về sự hài lòng trong công việc
Những phát hiện của Herzberg cho thấy rằng một số đặc điểm của một công việc liên quan tới sự hài lòng công việc, trong khi các yếu tố khác nhau có liên quan đến sự không hài lòng công việc. Đó là:
Kết luận ông đã đưa ra là sự hài lòng công việc và sự không hài lòng công việc không phải là sự đối lập.
- Ngược lại với sự hài lòng là không hài lòng.
- Ngược lại với sự không hài lòng là sự hài lòng.
Theo Herzberg, các yếu tố dẫn đến sự hài lòng trong công việc là “riêng biệt và khác biệt so với những yếu tố dẫn đến sự không hài lòng công việc.” Do đó nếu đặt ra và loại bỏ các yếu tố không hài lòng, bạn có thể tạo ra hòa bình nhưng chưa chắc đã nâng cao được hiệu suất. Điều này làm giảm nhân sự của bạn thay vì thực sự thúc đẩy họ cải thiện hiệu suất.
Các đặc điểm liên quan đến sự không hài lòng công việc được gọi là các yếu tố cần loại bỏ. Nếu muốn tạo động lực cho nhân viên của mình, bạn phải tập trung vào các yếu tố hài lòng như thành tích, sự công nhận và trách nhiệm.
Áp dụng vào công việc
Để áp dụng thuyết này, bạn cần phải áp dụng quy trình hai giai đoạn để thúc đẩy nhân viên. Thứ nhất, bạn cần phải loại bỏ sự bất mãn mà họ đang gặp phải và thứ hai, bạn cần phải giúp họ tìm thấy sự hài lòng.
Bước 1: Loại bỏ các yếu tố bất mãn trong công việc
Herzberg gọi là những nguyên nhân của sự không hài lòng là “các yếu tố cần loại bỏ”; . Để loại bỏ chúng, bạn cần phải:
- Sửa chữa các chính sách kém và gây nghẽn của công ty.
- Cung cấp giám sát hiệu quả, các hỗ trợ và không xâm phạm.
- Tạo và hỗ trợ một nền văn hóa của sự tôn trọng cho tất cả các thành viên trong nhóm.
- Đảm bảo rằng mức lương cạnh tranh.
- Cung cấp công việc có ý nghĩa cho tất cả các vị trí.
- Tạo cảm giác an toàn và ổn định với công việc.
Tất cả những hành động này giúp bạn loại bỏ sự bất mãn công việc trong tổ chức của bạn.
Hãy nhớ rằng, chỉ vì ai đó không bất mãn, nó không có nghĩa là họ hài lòng! Bây giờ bạn phải chuyển sự chú ý của mình để xây dựng sự hài lòng công việc.
Bước 2: Tạo điều kiện cho sự hài lòng công việc
Để tạo ra sự hài lòng, Herzberg nói rằng bạn cần phải giải quyết các yếu tố thúc đẩy liên quan với công việc. Ông gọi đây là “sự phong phú trong công việc”. Tiền đề của ông là mọi công việc nên được kiểm tra để xác định xem nó có thể được làm tốt hơn và thỏa mãn hơn với người đang làm việc đó. Những điều cần xem xét bao gồm:
- Tạo ra cơ hội cho nhân viên đạt được thành tích.
- Thừa nhận sự đóng góp của mọi người.
- Tạo ra công việc phù hợp với kỹ năng và khả năng của từng người.
- Giao càng nhiều trách nhiệm cho nhân viên càng tốt.
- Tạo ra cơ hội thăng tiến trong công ty thông qua các chương trình bổ nhiệm nội bộ.
- Cung cấp các cơ hội đào tạo và phát triển, để mọi người có thể theo đuổi các vị trí họ muốn trong công ty.
Mẹo 1:
Những người khác nhau sẽ cảm nhận vấn đề khác nhau, và sẽ bị thúc đẩy bởi những thứ khác nhau. Hãy chắc chắn rằng bạn nói chuyện với nhân viên thường xuyên để tìm ra những gì quan trọng đối với họ.
Mẹo 2:
Lý thuyết này là phần lớn cho phép nhân viên chịu trách nhiệm về việc lập kế hoạch, thực hiện và kiểm soát công việc của họ, và coi đó như một phương cách để tăng động lực và sự hài lòng.
Áp dụng trong cuộc sống của bạn
Là một người lãnh đạo, hãy dành một chút thời gian với mỗi nhân viên của bạn để tìm hiểu xem họ có hạnh phúc không, họ có nghĩ rằng mình đang được đối xử công bằng và tôn trọng không, và họ có bị ảnh hưởng bởi bộ máy quan liêu không cần thiết không?
Bạn sẽ sợ hãi bởi những gì mình tìm thấy khi bắt đầu thăm dò, tuy nhiên bạn có thể cải thiện mọi thứ một cách nhanh chóng nếu đặt tâm trí vào nó.
Sau đó, hãy tìm hiểu những gì nhân viên muốn từ công việc, sau đó làm những gì bạn có thể để đáp ứng chúng cho họ, và hơn hết là giúp họ phát triển bản thân.
Nếu làm điều này một cách có hệ thống, bạn sẽ ngạc nhiên trước hiệu quả của nó tới việc tạo động lực cho nhân viên của mình.
4. Một số ưu nhược điểm của lý thuyết
Ưu điểm:
Thuyết hai nhân tố của Herzberg cho chúng ta một cái nhìn sâu sắc về sự hài lòng, không hài lòng và động lực làm việc, bằng cách chỉ ra tầm quan trọng củacác yếu tố trong công việc thường bị các tổ chức bỏ qua. Lý thuyết này nhấn mạnh giá trị của việc tạo ra động lực làm việc có ý nghĩa như thế nào trong doanh nghiệp.
– Học thuyết đã chỉ ra được một loạt các yếu tố tác động tới sự thỏa mãn và động lực của người lao động, đồng thời nó cũng ảnh hưởng cơ bản tới việc thiết kế lại công việc ở nhiều tổ chức.
– Ý nghĩa của học thuyết này đem tới là giúp cho các nhà quản trị có thể biết được các yếu tố cụ thể để gây ra sự không hài lòng cho các nhân viên và từ đó tìm ra được các cách loại bỏ những yếu tố này.
Nhược điểm:
– Về phương pháp luận: mẫu thăm dò điều tra của Herzberg và cách đặt câu hỏi là thiếu tính phổ quát, không đáng tin cậy
+ Phương thức mà Herzberg sử dụng có những hạn chế về mặt phương pháp luận.Khi mọi thứ diễn ra suôn sẻ, mọi người thường có xu hướng công nhận bản thân họ.Bằng không, họ đổ lỗi về sự thất bại cho môi trường bên ngoài.
+ Độ tin cậy trong phương pháp luận của Herzberg là điều còn phải bàn luận. Những Người đánh giá phải tiến hành diễn giải, vì vậy họ có thể làm hỏng những phát hiện của tác giả bằng việc diễn giải một câu trả lời theo một cách trong khi xem xét một câu trả lời tương tự theo một cách khác.
+ Không thể có một thước đo tổng thể để đo độ thỏa mãn. Bởi vì, một người có thể không thích một phần trong công việc của mình, song vẫn coi công việc đó là chấp nhận được.- Không giống như trong phần khái quát của định nghĩa, ở đây điều kiện hay môi trường gần như không đóng một vai trò nào; và phải chăng một nhân viên thỏa mãn trong công việc sẽ đương nhiên dẫn đến năng suất lao động cao?
– Herzberg đưa ra giả thuyết về mối quan hệ giữa sự thỏa mãn và năng suất, những phương pháp luận nghiên cứu mà ông sử dụng lại chỉ xem xét đến sự thỏa mãn công việc, chứ không xem xét đến năng suất. Để cho nghiên cứu này nên thích hợp hơn cần phải đưa ra giả thuyết là có mối quan hệ mạnh mẽ giữa sự thỏa mãn công việc và năng suất.
– Học thuyết không được coi là hoàn toàn phù hợp với thực tiễn. Trên thực tế đối với một số đối tượng lao động cụ thể, các yếu tố này hoạt động đồng thời chứ không tách rời nhau. Bên cạnh đó, mặc dù nhận được sự đồng tình từ nhiều nhà nghiên cứu.
Với một số thông tin về học thuyết 2 nhân tố của Herzberg có thể cung cấp cho các bạn đọc thêm các tư liệu, cũng như các phương pháp để cuộc sống, công việc trở nên hiệu quả hơn. VnResource mời các bạn đọc, đọc thêm các bài viết hưu ích khách tại đây: https://blog.vnresource.vn/