Từ ngày 01/01/2018 bên cạnh tiền lương làm căn cứ đóng BHXH sẽ bổ sung những khoản thu nhập khác của người lao động để làm cơ sở đóng BHXH bắt buộc.Quy định này được nêu tại Điều 30 thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về Bảo hiểm xã hội bắt buộc: “Từ ngày 01 tháng 01 năm 2018 trở đi, tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội là mức lương, phụ cấp lương theo quy định tại khoản 1 Điều này và các khoản bổ sung khác theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 4 của Thông tư số 47/2015/TT-BLĐTBXH.”
Vậy nội dung của thay đổi này là gì? Thay đổi này ảnh hưởng như thế nào đến quyền lợi của người lao động và người sử dụng lao động?
1. MỨC LƯƠNG VÀ PHỤ CẤP LƯƠNG LÀM CƠ SỞ ĐÓNG BHXH NĂM 2017
Theo quy định của pháp luật hiện hành, từ ngày 01/01/2016 đến ngày 31/12/2017, tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc là mức lương và phụ cấp lương. Mức lương và phụ cấp lương đóng BHXH được quy định như sau.
Mức lương đóng bảo hiểm: được xác định theo tháng, ngày, giờ của công việc hoặc chức danh theo thang lương, bảng lương do người sử dụng lao động xây dựng theo các quy định của pháp luật mà hai bên đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động. Đối với những người lao động hưởng lương theo sản phẩm hoặc hưởng lương khoán thì ghi mức lương tính theo thời gian để xác định đơn giá sản phẩm hoặc lương khoán. Mức lương của người lao động không được thấp hơn mức lương tối thiểu theo quy định của pháp luật.
Phụ cấp lương: là các khoản phụ cấp mà hai bên đã thỏa thuận, bao gồm:
– Các khoản phụ cấp bù đắp cho điều kiện lao động, tính chất phức tạp của công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động mà mức lương trong hợp đồng lao động chưa tính đến hoặc đã tính nhưng chưa đầy đủ (bao gồm: phụ cấp chức vụ, chức danh; phụ cấp trách nhiệm; phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; phụ cấp thâm niên; phụ cấp khu vực; phụ cấp lưu động; phụ cấp thu hút và các phụ cấp tương tự);
– Các khoản phụ cấp gắn với quá trình làm việc và kết quả thực hiện công việc của người lao động.
2. TIỀN LƯƠNG ĐÓNG BHXH KỂ TƯ NGÀY 01/01/2018
Theo quy định tại thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH, từ ngày 01/01/2018 tiền lương đóng bảo hiểm xã hội là:
Mức lương và phụ cấp lương tại mục 1 nêu trên;
Các khoản bổ sung khác bao gồm:
– Các khoản bổ sung xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương theo thỏa thuận trong hợp đồng lao động và được trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương;
– Các khoản bổ sung không xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động, được trả thường xuyên hoặc không thường xuyên gắn với kết quả lao động.
Tiền lương tháng đóng BHXH sẽ không bao gồm:
– Tiền thưởng;
– Tiền thưởng sáng kiến;
– Tiền ăn giữa ca;
– Tiền hỗ trợ xăng xe;
– Tiền hỗ trợ điện thoại;
– Tiền hỗ trợ đi lại;
– Tiền hỗ trợ giữ trẻ;
– Tiền hỗ trợ nhà ở;
– Tiền hỗ trợ nuôi con nhỏ;
– Tiền hỗ trợ người lao động có thân nhân bị chết;
– Tiền hỗ trợ lao động có người thân kết hôn;
– Tiền hỗ trợ khi sinh nhật của người lao động;
– Tiền trợ cấp cho người lao động gặp hoàn cảnh khó khăn trong trường hợp bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp;
– Các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác ghi thành mục riêng trong hợp đồng lao động.
Như vậy, từ 01/01/2018 tiền lương đóng bảo hiểm xã hội ngoài mức lương và phụ cấp lương còn bổ sung thêm các khoản thu khác.
3. MỨC LƯƠNG ĐÓNG BHXH
Đối với các đối tượng hưởng lương do Nhà nước quy định: Mức lương đóng BHXH bắt buộc căn cứ vào tiền lương theo ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm và các khoản phụ cấp khác như chức vụ, phụ cấp thâm niên….
Đối với người lao động không thuộc đối tượng nêu trên: Mức lương đóng BHXH bắt buộc được quy định thấp nhất bằng mức lương tối thiểu vùng, mức đóng bảo hiểm cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở.
4. Ý NGHĨA CỦA VIỆC THAY ĐỔI TIỀN LƯƠNG ĐÓNG BHXH ĐỐI VỚI NGƯỜI LAO ĐỘNG VÀ NGƯỜI SỬ DỤNG LAO ĐỘNG
4.1 Đối với người lao động:
Việc đóng BHXH có ý nghĩa rất quan trọng đối với cả người lao động và với toàn xã hội:
Thứ nhất, khi người lao động có việc làm và khỏe mạnh, người lao động sẽ đóng góp một phần tiền lương của bản thân để hỗ trợ bản thân hoặc người khác khi bị ốm đau, tai nạn, thai sản, nghỉ hưu… giúp duy trì và ổn định đời sống cho bản thân và gia đình.
Thứ hai, mức đóng của người lao động tăng lên là giúp đảm bảo quyền lợi cho người lao động, bởi khi người lao động nghỉ hưởng chế độ hưu, ốm đau, thai sản… thì mức hưởng cũng sẽ cao hơn. Bên cạnh đó, việc tính thêm các khoản bổ sung vào tiền lương đóng BHXH cũng không tác động quá lớn đến người lao động bởi trách nhiệm đóng BHXH được chia cho cả người lao động và người sử dụng lao động.
4.2 Đối với người sử dụng lao động:
Việc tính số tiền đóng BHXH dựa trên cả mức lương, phụ cấp và các khoản thu khác cũng ảnh hưởng ít nhiều đến người sử dụng lao động.
Ảnh hưởng đầu tiên phải kể đến đó là việc số tiền BHXH tăng có khả năng dẫn đến các doanh nghiệp giảm cầu lao động khu vực chính thức, gia tăng chi phí lao động và dẫn dến tăng giá thành sản phẩm. Điều này dẫn đến các doanh nghiệp có thể sẽ đưa ra nhiều các giải pháp để “đối phó” như: chuyển từ lao động chính thức sang lao động thời vụ… Tuy nhiên, việc tăng mức đóng BHXH này là rất cần thiết cho sự duy trì và phát triển ổn định của quỹ BHXH. Bên cạnh đó, lộ trình tăng được đưa ra cũng hợp lý với một tỷ lệ đóng phù hợp, vì vậy quy định này cũng không ảnh hưởng quá lớn đến người sử dụng lao động.
Công ty Luật Thái An
Đối tác tin cậy VnResource